STRONA ARCHIWALNA! AKTUALNA STRONA: WWW.FESTIWALKRESOW.PL
Zbrodnia Wołyńska wciąż w naszej pamięci
Festiwal Dziedzictwa Kresów dołączył do organizacji obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej oraz 80. rocznicy „uciekinierki” ludności polskiej przed terrorem OUN-UPA. W związku z tym, Gmina Lubaczów i Województwo Podkarpackie zaprosiło 11 i 12 lipca na wydarzenia upamiętniające 81. rocznicę Zbrodni Wołyńskiej.
– Zarząd Województwa Podkarpackiego dostrzega głębokie znaczenie Ziem Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej dla dziejów Narodu Polskiego oraz nieocenioną rolę dziedzictwa Kresów w ich uniwersalnym wymiarze. Częścią tej historii jest także niestety gehenna Kresowian oraz ludobójstwo dokonane przez Ukraińców z OUN-UPA na obywatelach II Rzeczypospolitej. Skala i okrucieństwo tych bolesnych wydarzeń powoduje, że pamięć o nich jest niezbywanym elementem naszej obywatelskiej działalności na rzecz dziedzictwa, a upamiętnienie moralnym zobowiązaniem – napisał w liście Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl.
Przyłączając się do obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej, w programie Festiwalu Dziedzictwa Kresów znalazła się msza święta, która odprawiona została w konkatedrze im. bł. Jakuba Strzemię w Lubaczowie. W jej trakcie ks. dziekan Andrzej Stopyra wspomniał tragiczne wydarzenia z 1943 r. –morderczą kulminację antypolskich ataków, które w latach 1942-1947 pochłonęły ponad 100 tys. ofiar.
– Choć upływa 81 lat i świadków tamtych wydarzeń jest już coraz mniej, ból ciągle jest w naszych sercach i pamięci, bo on był tak ogromny i tak wielki, że został nam przekazany – mówił w czasie uroczystości ks. dziekan Andrzej Stopyra.
Po liturgii, oddając hołd pomordowanym, złożono kwiaty przed Tablicą Pamięci Kresowian w konkatedrze. W czasie obchodów historię ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich przypomniał Tomasz Róg, historyk i regionalista.
– Natężenie zbrodni ludobójstwa o różnym wymiarze trwało aż do jesieni 1947 r. Dzisiaj obchodząc kolejną rocznicę „krwawej niedzieli” pamiętamy o wszystkich ofiarach ludobójstwa dokonanego przez wszystkich członków OUN-UPA, ale także przez zwykłych Ukraińców – sąsiadów, bo oni zostali zmobilizowani przez dowódców, członków OUN-UPA do uczestnictwa w tej straszliwej zbrodni. Zmobilizowani zachętą przekazania im polskich majątków, ale także pod przymusem i terrorem. Wśród tych wielu zbrodniarzy znalazła się garstka Sprawiedliwych, którzy narażali życie, by ratować polskich sąsiadów. Dzisiaj w tę tragiczną rocznicę również pamiętajmy o tych ukraińskich Sprawiedliwych, bo dzięki nim wielu Polaków ocalało – mówił Tomasz Róg.
Natomiast 12 lipca, w Miejskim Domu Kultury w Lubaczowie odbyło się seminarium „W 80. rocznicę „uciekinierki” ludności polskiej przed terrorem OUN-UPA”, podczas którego zaprezentowane zostało historyczne tło tamtych tragicznych wydarzeń. „Uciekinierka” ludności polskiej „za San” była dla wielu z nich jedyną możliwością uniknięcia zbrodniczych działań agresorów, a zarazem szansą na powrót do swoich miejscowości w przyszłości. Wybitni historycy wygłosili w sumie sześć prelekcji. Słuchaczom przybliżyli tematy związane ze zbrodniami OUN i UPA oraz reakcją Polaków na wydarzenia z 1943 r.
Z referatami wystąpili prof. dr hab. Grzegorz Motyka (ISP PAN, WBH), który wygłosił wykład „Antypolska akcja” OUN i UPA 1943–1945: plan i jego realizacja”, dr Mariusz Zajączkowski (ISP PAN, WBH) zgłębił temat „W cieniu Wołynia i Galicji Wschodniej: „akcja antypolska” OUN-B i UPA oraz „rewolucja hrubieszowska” AK i BCh na terenach południowo-wschodniej Lubelszczyzny w pierwszej połowie 1944 r.”. Z kolei Barbara Kościelny (IPN Rzeszów) zaprezentowała sylwetkę Księdza Józefa Myśliwego. Głos zabrał również Tomasz Róg (Cieszanów), który wyjaśnił jak wyglądała „Uciekinierka” ludności polskiej wiosną 1944 r. z obszaru przedwojennego powiatu lubaczowskiego przed zagrożeniem ze strony OUN i UPA. Z kolei dr Tomasz Bereza (IPN Rzeszów) wygłosił referat pt. „Przed Rudką była Wólka Żmijowska. Zbrodnie OUN-UPA w powiatach jaworowskim i rawskim w kwietniu 1944 r.” Ostatni prelegenci – Mateusz Żurek i Piotr Zubowski (Muzeum Kresów w Lubaczowie) zaprezentowali „Leśny skarb z Łukawca. Kilka słów o XIX-wiecznej monstrancji odnalezionej w 2023 r. na terenie Nadleśnictwa Lubaczów”. Monstrancja wyeksponowana została w Muzeum Kresów w Lubaczowie.
Obchodom towarzyszyła akcja „11 lipca – zapal znicz pamięci” zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie we współpracy z Jednostką Strzelecką 2033, Hufcem ZHP w Lubaczowie, Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział w Lubaczowie. Odbył się także Marsz Milczenia przed Pomnik Niepodległości. Tam prelekcję „Ludobójstwo dokonane przez OUN i UPA na ludności polskiej na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej” wygłosił Tomasz Róg. Następnie zapalono znicze i złożono kwiaty.
Galeria zdjęć.
